Mooi artikel over Wall Hangings

In Brabants Dagblad geschreven door Gerrit van den Hoven.

Landschappen in mohair en wol met een kruissteek

Nieuw werk van kunstenares Margriet Luyten

Een kudde schapen op een licht glooiende helling, fraai afgebeeld op een wandkleed, geweven met draden mohair en wol. Het lijkt een mooi, geruststellend en weemoedig makend beeld. Was für ein schöner Sonntag!is er in rode letters dwars overheen geborduurd. Maar dat is de titel van een boek over de ervaringen van Jorge Semprun in het Duitse nazi-kamp Buchenwald, waar de foto van het landschap ook gemaakt is. Hoezo, geruststellend.

De Bossche kunstenares Margriet Luyten (Venlo, 1952) doet in haar nieuwe serie werken opnieuw een poging om de tijd even langs de weg te parkeren. Het puur romantische beeld van een schaapskudde op de heide koppelt ze aan het schuldige landschap rond Buchenwald. Zo maakt Luyten de verbinding tussen het landschap en zijn geschiedenis. De techniek met het op een weefmachine gemaakte wandkleed met handgeborduurde tekst is een poging om het beeld naar het hier en nu te halen. Even licht Luyten een stukje werkelijkheid uit de context en dwingt ze de kijker om er bij stil te zijn.

Het is voor het eerst dat Luyten een serie van tien grote wandkleden van landschappen laat zien. Ze doet dat in een haar vertrouwde omgeving, de expositiezaal in de Willem II Fabriek waar ze ook haar atelier heeft. “Spannend”, vindt ze. “Ik heb in groepstentoonstellingen wel een paar keer een wandkleed laten zien, maar nog nooit de hele serie.”

Voor Luyten is het een nieuwe vector in haar werk. Vijf jaar geleden begon ze er aan. Op de jaquardweefmachine van het Textiellab in Tilburg maakte ze haar eerste proefstroken. Door haar gemaakte foto’s werden omgezet in computerbestanden die de weefmachine vervolgens transformeerde tot een wandkleed. Met daaraan voorafgaand een tijdrovend proces van het uitkiezen van de kleur en het bepalen van de dikte van de draden. Als een soort slotakkoord borduurde Luyten er eigenhandig een dichtregel op. Soms zijn die nauwelijks zichtbaar. “De teksten mogen niet te nadrukkelijk worden”, stelt ze. “Anders worden het reclameslogans. Maar ze mochten niet ontbreken. De regels zijn essentieel.”

Ze houdt van poëzie. Maar het was toch moeilijk om goede dichtregels te vinden en ze uit hun context te lichten. Ze koos regels van Goethe, van Emily Dickinson, van de Zuid-Afrikaanse Antjie Krog. Ze zorgde ervoor dat de teksten een verbinding maakten tussen plek en geschiedenis. Zo werden de foto’s bij de regels van Krog gecombineerd met een foto van een landschap in Zuid-Afrika en combineerde ze Goethe met foto’s uit Weimar.

De wandkleden (Wall Hangings) sluiten aan bij het andere werk van Luyten. Ze maakte naam met aangrijpende foto’s en gomdrukken van haar stervende moeder (Emma, 2002-2005) en foto’s en gomdrukken van gestorven kinderen (Insomnia, 2008-2009). Door het combineren van Arabische gom en fotografietechnieken kregen de harde afbeeldingen van de dood in haar handen iets zachts. Recent maakte Luyten een videofilm over kunstenaars in het laatste stadium van hun leven (Levenswerk, 2013). De confrontatie met de eigen vergankelijkheid is ook in haar wandkleden aanwezig. Ook met dat werk vraagt Luyten de kijker even een stap terug te zetten.

Margriet Luyten, Wall Hangings, Willem II Fabriek Den Bosch, 3 t/m 25 oktober, wo t/m za 11-17 uur. Opening zaterdag 15 uur. In de audiovisuele ruimte zijn films van Luyten te zien. In de Willem II Fabriek is op 8 oktober een avond over poëzie en beeldende kunst, samengesteld door Margriet Kemper.

meer info over de wandtapijten WALL HANGINGS

@